Een erfenis met schulden: aanvaarden of verwerpen?
Schulden erven: welke schulden erf je en welke worden kwijtgescholden?
De schulden die iemand heeft op het moment dat hij of zij overlijdt, worden deel van de erfenis. Deze schulden worden afgelost met het vermogen dat iemand heeft opgebouwd. De erfgenamen kunnen bijvoorbeeld het geërfde huis verkopen en de hypotheek aflossen met de verkoopsom. Meestal blijft er dan nog een bedrag over voor de erfenis. Een koophuis kan echter ook ‘onder water’ staan. De hypotheekschuld overstijgt dan de verkoopwaarde.
Schulden hebben negatieve gevolgen voor je als erfgenaam. Houd daarom rekening met de volgende soorten schulden:
- Een hypotheekschuld die groter is dan de waarde van het koophuis dat je erft;
- Verschuldigde belastingen;
- Persoonlijke leningen;
- Kredieten via een creditcard;
- Openstaande rekeningen;
- Zakelijke schulden, als de overledene ondernemer was.
Schulden worden vrijwel nooit kwijtgescholden. Aanvaard je de erfenis na overlijden van de erflater? Dan ontvang je het vermogen én de schulden.
Kwijtgescholden: de studieschuld bij overlijden
De enige uitzondering: studieschulden. Had de overledene schulden bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)? Deze instantie scheldt alle schulden kwijt als iemand overlijdt.
De erfenis aanvaarden of verwerpen?
In een nalatenschap kunnen verrassingen verborgen zitten. De hypotheekschuld is bij de erfgenamen vaak wel bekend. Een persoonlijke lening is mogelijk minder zichtbaar. Doe daarom goed onderzoek voordat je kiest om de erfenis te aanvaarden of te verwerpen. Na overlijden heb je hier drie maanden de tijd voor. Schuldeisers moeten tot die tijd je keuze afwachten.
Heb je een duidelijk beeld van de verdeling tussen bezittingen en schulden? Je hebt drie keuzes om met de erfenis om te gaan:
- Zuiver aanvaarden;
- Beneficiair aanvaarden;
- Weigeren.
Optie 1: de erfenis zuiver aanvaarden
Zijn de bezittingen meer waard dan de schulden? Dan kun je de erfenis zuiver aanvaarden. Je ontvangt al het bezit en alle schulden. Blijken er verborgen schulden te zijn? En wil je nu alsnog onder de erfenis uit? Dat kan alleen als je bewijst dat je vooraf voldoende onderzoek hebt gedaan.
De afwikkeling gaat het snelst als je kiest voor zuiver aanvaarden van de erfenis.
Let op! Dit kun je beter niet doen
Haal je kort na overlijden waardevolle bezittingen uit de woning van de overledene? Dit geldt juridisch als zuiver aanvaarden van de erfenis. Ook als je geld van de overledene gebruikt kies je feitelijk voor aanvaarden.
Optie 2: de erfenis beneficiair aanvaarden
Je kunt de erfenis ook beneficiair aanvaarden. Je accepteert dan de erfenis zonder de schulden. Dit is verstandig als de schulden groter zijn dan de bezittingen.
Beneficiair aanvaarden heeft ook nadelen. Als één van de erfgenamen hiervoor kiest, heeft dat gevolgen voor de rest. De gehele erfenis moet dan volgens een zogenaamde vereffeningsprocedure worden afgewikkeld. Dat gebeurt bij de rechtbank met bijkomende juridische kosten als gevolg. Ook vraagt de vereffeningsprocedure om extra administratie. Je moet onder andere een boedelbeschrijving voorleggen en een plan om de schulden af te lossen.
Optie 3: de erfenis verwerpen
Je kunt de erfenis verwerpen. Dit betekent dat je de erfenis weigert. Je ontvangt geen geld of bezittingen. En je bent niet verantwoordelijk voor de schulden.
Wil je jouw erfenis weigeren of beneficiair aanvaarden? Dan moet je een verklaring afleggen bij de rechtbank. Bij twijfel kan een notaris of andere erfrechtdeskundige je adviseren.
Schulden erven bij minderjarige kinderen
Zijn er minderjarige erfgenamen betrokken? Minderjarige kinderen mogen een erfenis niet zuiver aanvaarden. Het aanvaarden van een erfenis is namelijk een rechtshandeling, die een minderjarige niet mag doen.
In de praktijk beslist een wettelijke vertegenwoordiger over het aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap. In de wet is vastgelegd dat de wettelijk vertegenwoordiger alleen beneficiair mag aanvaarden. Verwerpen mag alleen met een machtiging van de kantonrechter, als dit duidelijk in het voordeel van de erfgenaam is.
Hypotheekschuld erven
Ga je een huis met hypotheekschuld erven? Dit is vaak veruit de grootste schuld in een erfenis. Een hypotheek is een lening met een woning als onderpand. Die woning heeft een waarde, maar je hebt niet direct toegang tot dit bedrag. De hypotheek loopt wel door. Je betaalt dit samen met de andere erfgenamen.
Het is meestal verstandig om de woning te verkopen. Met de verkoopwaarde kun je de hypotheek aflossen. Wil je (nog) niet verkopen? Ga dan na of de erfgenamen samen de hypotheek kunnen aflossen.
Hypotheekschuld erven en erfbelasting
Let op: als je een hypotheekschuld erft, erf je ook een woning. De waarde van het huis geldt als vermogen. Daarover moet je erfbelasting betalen. Dit moet binnen acht maanden, ook als het huis nog niet verkocht is. De erfbelasting wordt deels bepaald door de WOZ-waarde van de woning.
