Samenlevingsvormen
Welke samenlevingsvormen zijn er?
Samenlevingscontract
Geregistreerd partnerschap
Trouwen
Niets regelen
Bij sommige samenlevingsvormen is een aantal zaken automatisch juridisch vastgelegd, maar bij andere niet. Kies de vorm die het best bij je past.
Wat is een samenlevingscontract?
Hoe verdeel je de lasten en wie krijgt wat, mocht je toch uit elkaar gaan? Die informatie staat in een samenlevingscontract. Wat er precies in staat, bepaal je zelf. Maar als je zo’n contract afsluit, kan het handig zijn om er bijvoorbeeld in te zetten hoe je de kosten verdeelt van de huur of hypotheek, de vaste lasten en de boodschappen. En natuurlijk hoe je gezamenlijke bezittingen verdeelt als jij en je partner toch uit elkaar gaan.
Is dit contract vastgelegd bij een notaris? Dan word je automatisch fiscale partners. De kosten voor een samenlevingscontract beginnen gemiddeld vanaf € 400. Ook mag je zelf een contract opstellen zonder hierbij een notaris te betrekken. Daaraan zijn geen kosten verbonden. Echter, als je bijvoorbeeld partnerpensioen wil ontvangen is een notarieel samenlevingscontract wel verplicht.
Voordelen samenlevingscontract
- Jij en je partner leggen de belangrijkste zaken vast op een manier die bij je past.
- Als je uit elkaar gaat hoef je niet te scheiden.
Nadelen samenlevingscontract
- Je bent niet automatisch elkaars erfgenaam. Vraag de notaris hoe jij jouw nalatenschap kunt regelen.
- Je hebt niet automatisch recht op elkaars pensioen dat jij en je partner tijdens het samenwonen opbouwen.
- Een samenlevingscontract laten opstellen en afsluiten bij een notaris kost geld.
- Een kind erkennen en ouderlijk gezag is niet automatisch geregeld. De partner moet het kind erkennen en via de rechtbank het ouderlijk gezag aanvragen.
Wat is een geregistreerd partnerschap?
Geregistreerd partnerschap is een stapje verder dan een samenlevingscontract. Het geregistreerd partnerschap is in de wet geregeld. In de wet staan bijvoorbeeld de rechten en plichten die bij het partnerschap horen. Maar ook de voorwaarden, hoe je een geregistreerd partnerschap sluit of beëindigt.
Een geregistreerd partnerschap regel je bij de gemeente. De kosten hiervoor verschillen per gemeente. In sommige gemeenten is dit op bepaalde dagen en tijden gratis.
Voordelen geregistreerd partnerschap
- Je kunt zonder tussenkomst van de rechter uit elkaar als je geen minderjarige kinderen hebt.
- Je bent automatisch erfgenaam van je partner.
- Je krijgt automatisch ouderlijk gezag over de kinderen die je samen krijgt of adopteert. Heb je als man een geregistreerd partnerschap met een man? Dan beslist de rechter of je het ouderlijk gezag krijg als je via een andere weg dan adoptie een kind krijgt.
- Je kunt gemakkelijk overstappen naar een huwelijk.
Nadelen geregistreerd partnerschap
Een geregistreerd partnerschap wordt niet overal ter wereld erkend.
Trouwen
In aanwezigheid van al je vrienden en familie elkaar het ja-woord geven: voor sommige mensen is dat het ideale plaatje. Als je trouwt, ben je automatisch juridisch aan elkaar verbonden. Ook het huwelijk is in de wet geregeld. Net als bij een geregistreerd partnerschap staan in de wet onder andere de rechten en plichten en de voorwaarden van een huwelijk.
De kosten om te trouwen hebben jij en je partner zelf in de hand. Dit kun je zo duur maken als je zelf wilt. Op maandagochtend trouw je vaak gratis. Maar willen jullie ook een bruiloft? Dan moet je vaak denken aan gemiddeld € 15.000.
Trouwen in gemeenschap van goederen of op huwelijkse (of partnerschaps)voorwaarden?
Als u voorafgaand aan het huwelijk niets met elkaar afsprak, dan trouwde u voorheen in gemeenschap van goederen. Per 1 januari 2018 geldt er een beperkte gemeenschap van goederen. Dit houdt in dat al uw persoonlijke bezittingen en schulden die u vóór het trouwen heeft, alleen van u blijven. Bezittingen en schulden die u na het trouwen krijgt, zijn van u samen. Daarnaast vallen ook erfenissen en schenkingen buiten de gemeenschap van goederen.
Wilt u dit niet? Dan kunt u afwijkende afspraken maken. Deze afspraken noemen we huwelijkse voorwaarden. De huwelijkse voorwaarden legt u vast bij een notaris.
Voordelen trouwen
- Je bent automatisch erfgenaam van je partner.
- Je krijgt automatisch ouderlijk gezag over de kinderen die je samen krijgt of adopteert. Ben je als man met een man getrouwd, dan beslist de rechter of je het ouderlijk gezag krijgt, tenzij je samen een kind adopteert.
- Het huwelijk tussen een man en vrouw wordt wereldwijd herkent.
Nadelen trouwen
- Als je wilt scheiden, moet je naar de rechter. Dit brengt papierwerk met zich mee en ook kosten als je een advocaat of mediator inschakelt.
- Als je naast trouwen een bruiloft wilt, dan kost dit geld.
Niets regelen (samenwonen zonder samenlevingscontract)
Een andere keuze is niets regelen. Je staat dan op hetzelfde adres ingeschreven als je partner, maar er is niets officieel vastgelegd. Als je een gezamenlijke huishouding voert, kan dit wel gevolgen hebben. Bijvoorbeeld voor de hoogte van eventuele toeslagen of uitkeringen. Overigens kun je onder bepaalde voorwaarden wel fiscale partners zijn. Hierover vind je meer informatie op de website van de Belastingdienst.
Voor- en nadelen niets regelen
Heb je niets geregeld, dan hoef je minder te regelen als je gaat samenwonen of uit elkaar gaat. Dit kan voordelig zijn, maar ook een nadeel. Je hebt immers ook geen afspraken waarop je kunt terugvallen.
Het verschil tussen trouwen en geregistreerd partnerschap
Juridisch zijn er enkele verschillen tussen het geregistreerd partnerschap en trouwen. Bij trouwen geef je elkaar het ‘ja-woord’. Bij een geregistreerd partnerschap is dit niet verplicht. Ook als je uit elkaar gaat, is er een verschil. Bent je getrouwd? Dan moet je naar de rechter als je uit elkaar gaat. Ook kun je scheiden van tafel en bed. Dit betekent dat je wel uit elkaar gaat, maar volgens de wet nog steeds getrouwd bent. Met een geregistreerd partnerschap kun je zonder tussenkomst van een rechter uit elkaar. Tenzij je minderjarige kinderen hebt. Dan moet je alsnog naar de rechter.
Een huwelijk wordt in beginsel overal in de wereld erkend. Dit geldt niet voor een geregistreerd partnerschap.
Het verschil tussen een samenlevingscontract en trouwen of geregistreerd partnerschap
Ben je getrouwd of heb je een geregistreerd partnerschap? Dan heb je automatisch een aantal wettelijke rechten en plichten ten opzichte van je partner. Voorbeelden hiervan zijn onderhoudsplicht en erfrecht. Met een samenlevingscontract kun je deze rechten en plichten wel wel vastleggen in het contract
Als je trouwt of geregistreerd partner wordt, krijg je automatisch samen het ouderlijk gezag over de kinderen die je samen krijgt. Bij een samenlevingscontract krijgt alleen de moeder die bevalt het ouderlijk gezag. De partner moet het kind eerst erkennen. Vervolgens kunnen beide ouders het gezamenlijke ouderlijk gezag laten registeren.
Wanneer ben je fiscaal partner?
Fiscaal partners kunnen samen hun aangifte voor de inkomstenbelasting doen. Dit kan invloed hebben op hoeveel je betaalt of ontvangt. Lees meer over de gevolgen samenwonen voor je belastingen en toeslagen.
Welke samenlevingsvorm past het best bij je?
Twijfel je over welke samenlevingsvorm het best bij jouw situatie past? Een notaris kan je hierover adviseren.
Meer informatie over
Kosten verdelen bij samenwonen