Scheiden en kinderalimentatie: alles dat je moet weten

Wat is kinderalimentatie

Kinderalimentatie is een financiële regeling die jij met je ex-partner treft bij je scheiding. De regeling is bedoeld voor de zorg voor en opvoeding van je kinderen. Jij bepaalt in overleg met je ex-partner de hoogte van het bedrag. Als het niet lukt om samen tot overeenstemming te komen, kan een notaris, advocaat of mediator helpen. De gemaakte afspraken zijn echter pas rechtsgeldig, als een rechter ze heeft bekrachtigd.

De gemaakte afspraken leg je samen vast in een ouderschapsplan. Dat plan bevat -naast kinderalimentatie- nog meer afspraken.

Was je niet getrouwd en had je geen geregistreerd partnerschap? Dan ben je niet verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Maar het kan toch verstandig zijn om dit wel te doen. Je maakt de afspraken immers in het belang van je kind(eren).

Het ouderschapsplan

Het bedrag dat jij of je ex-partner aan kinderalimentatie betaalt, legt je vast in een ouderschapsplan. Als je getrouwd was of een geregistreerd partnerschap had, dan is dit verplicht. In het plan staan alle afspraken die jij en je ex-partner maken over de zorg en opvoeding van jullie kinderen. Het gaat dus over meer dan de kinderalimentatie alleen.

In het ouderschapsplan leg je de kosten van verzorging en opvoeding van je kinderen vast. Daarmee bereken je de hoogte van het bedrag aan kinderalimentatie. De ouder die het grootste deel van zorg en opvoeding op zich neemt, heeft doorgaans te maken met hogere kosten. De andere ouder betaalt daar via kinderalimentatie aan mee. Daarnaast heeft het verschil in inkomen van beide gescheiden ouders meestal invloed op het bedrag. De ouder met het hoogste inkomen betaalt meer.

Naast afspraken over de zorg voor de kinderen en de kosten daarvan, staat er nog meer in het ouderschapsplan. Je bent verplicht om het volgende vast te leggen:

Co-ouderschap en alimentatie

Steeds vaker kiezen gescheiden ouders voor een co-ouderschap. Bij co-ouderschap is de omgangsregeling gelijkwaardig voor beide ouders. Als je hiervoor kiest, vraagt dat heldere afspraken en een goede samenwerking. De omgangsregeling leg je dan ook vast in het ouderschapsplan.

Ook bij co-ouderschap geldt dat de ex-partner met het hogere inkomen kinderalimentatie betaalt aan de ander. Zo worden de financiële lasten die bij de opvoeding horen eerlijk verdeeld. In principe zijn de ouders zelf verantwoordelijk om tot afspraken te komen. Als dat niet lukt, bepaalt de rechter ook in dit geval de hoogte van het bedrag.

Waar is kinderalimentatie voor bedoeld?

In principe is de kinderalimentatie een vergoeding voor alle kosten die gemaakt worden voor de zorg en opvoeding van een kind. Het maandelijks bedrag dat de ene ouder aan de andere ouder betaalt, wordt onder andere gebruikt voor:

Kinderalimentatie berekenen

Hoe gaat het berekenen van alimentatie voor je kind in zijn werk? Je stemt samen het bedrag af. Dit mag zonder bemiddeling. Kom je er zonder bemiddeling niet uit? Betrek dan een mediator, advocaat of notaris.  

Op het moment dat je de afspraken hebt gemaakt en vastgelegd in het ouderschapsplan, worden deze bekrachtigd door de rechter. Ook als één van de partners niet mee wil werken met de bemiddelaar, bepaalt de rechter.

Bij het bepalen van de hoogte van de kinderalimentatie houd je rekening met:

Deze factoren samen bepalen hoeveel alimentatie je na de scheiding betaalt of ontvangt. Dat maakt het precieze bedrag lastig te voorspellen. Ook wordt de gemiddelde loonstijging elk jaar meegerekend. Dat heet de indexering van alimentatie. Dat geldt voor zowel kinderalimentatie als partneralimentatie. 

Op de website berekenjescheiding.nl vind je een handige rekentool die je helpt om de hoogte van onder andere dit bedrag in te schatten.

Draagkracht voor kinderalimentatie

De financiële draagkracht van de betalende ex-partner is dus een belangrijke factor voor het berekenen van de kinderalimentatie. In sommige gevallen zorgt de ouder met het hoogste inkomen voor de kinderen. Meestal is het echter zo dat de ouder die de verzorging op zich neemt minder gaat werken. En er daardoor qua inkomen op achteruit gaat. Daar staat tegenover dat de ouder die niet de dagelijkse zorg op zich neemt, er misschien juist op vooruit gaat qua inkomen.

Na verloop van tijd kan het inkomen van één of beide ouders veranderen. Bijvoorbeeld als deze van baan verandert of samen gaat wonen met een nieuwe partner. Ontwikkelingen in zorgbehoefte of de draagkracht voor kinderalimentatie kunnen betekenen dat het maandelijkse bedrag aan kinderalimentatie stijgt of daalt.

Als je vindt dat jouw draagkracht voor kinderalimentatie gewijzigd is, kun je nieuwe afspraken met je ex-partner maken. Kom je hier niet uit, ook niet met professionele bemiddeling? Dan kun je de rechter vragen opnieuw uitspraak te doen over de hoogte van het maandelijkse bedrag.

Zorgkorting bij kinderalimentatie

Indien er sprake is van een omgangsregeling, dan komt de ouder die alimentatie betaalt in aanmerking voor een zorgkorting bij de belastingdienst. Deze korting ligt tussen de 15% en 35% en wordt bepaald aan de hand van de situatie met de kinderen en de overeengekomen omgangsregeling. Hoe meer dagen de betalende ouder de zorg voor de kinderen op zich neemt, hoe hoger de zorgkorting.

Wil je graag weten wat dit in jouw situatie betekent? Op de website alimentatiewijzer.nl vind je een handige rekentool voor het berekenen van de zorgkorting bij kinderalimentatie.

Is kinderalimentatie inkomen en moet je er belasting over betalen?

In tegenstelling tot partneralimentatie wordt kinderalimentatie door de belasting niet als inkomen gezien en je hoeft er als ontvangende ouder dus geen belasting over te betalen. Omgekeerd geldt ook voor de betalende ouder dat de kinderalimentatie niet aftrekbaar is van de belasting.

Tot wanneer moet kinderalimentatie betaald worden?

Je weet nu hoe de berekening in zijn werk gaat. Een belangrijke vervolgvraag: hoe lang moet de kinderalimentatie betaald worden en wanneer vervalt deze?

Ouders zijn minimaal tot het achttiende levensjaar van hun kind verplicht de kosten van verzorging en opvoeding betalen. Maar ook nadat je kind 18 wordt is er nog een financiële verplichting, die ouders soms over het hoofd zien.

Kinderalimentatie vanaf 18 jaar (tot 21 jaar)

Ouders hebben na de achttiende verjaardag nog drie jaar een zogeheten voortgezette onderhoudsplicht. Dat betekent dat zij voorzien in de kosten voor levensonderhoud en bijvoorbeeld studiekosten in het geval van studerende kinderen.

Na de achttiende verjaardag betaalt de ouder kinderalimentatie rechtstreeks aan zijn of haar kind. De andere ouder ontvangt dan geen kinderalimentatie meer. Tenzij het kind bepaalt dat het geld rechtstreeks aan de verzorgende wordt overgemaakt.

Voor economisch zelfstandige kinderen (met een inkomen hoger dan een bijstandsuitkering) kan het maandelijkse bedrag aan kinderalimentatie lager worden. Dit bespreek je met je kind. Leg de nieuwe afspraken schriftelijk vast. Als je kind hieraan niet meewerkt kun je de rechter vragen de situatie opnieuw te bekijken.

Kinderalimentatie na het 21e jaar

Jij of je ex-partner betaalt in principe kinderalimentatie tot je kind 21 jaar is. Vanaf dat moment wordt je kind geacht in eigen levensonderhoud te voorzien. Er zijn uitzonderingen, maar alleen wanneer dit is bepaald in het ouderschapsplan. Ouders van kinderen met een handicap of een andere zorgbehoefte kiezen er soms voor om hierover afspraken te maken en dit vast te leggen in het ouderschapsplan.

Wanneer hoef je geen kinderalimentatie te betalen?

Je bent als ouders in principe wettelijk verplicht financiële afspraken op te nemen in je ouderschapsplan. Verandert de financiële situatie van één of beide ouders? Dan kan het zijn dat de betalende ouder geen of minder kinderalimentatie hoeft te betalen.

Als de financiële situatie van betalende óf ontvangende ex-partner verandert kun je samen opnieuw de hoogte van het bedrag bepalen. Hiervoor geldt ook: lukt dat niet, ook niet met bemiddeling? Dan bepaalt de rechter de hoogte van het bedrag opnieuw. Heeft de betalende ouder inderdaad onvoldoende financiële middelen om de betalingen te voldoen? Dan kan de alimentatie tijdelijk of definitief op nul euro worden vastgesteld.

Wat als kinderalimentatie niet wordt betaald?

Een scheiding kan gepaard gaan met conflict. Helaas leidt dat er soms ook toe dat één of beide ouders gemaakte afspraken niet meer naleven. Wat te doen als de alimentatie niet wordt betaald of de betalende ouder niet (meer) wil betalen?

Voorop staat dat de afspraken die de rechter heeft opgelegd of die de ouders zelf hebben gemaakt nageleefd moeten worden. Wil één van de partijen een wijziging, dan kan de rechter bepalen of die wijziging er ook komt. Zonder aanpassing is de betalende ouder verplicht de kinderalimentatie te voldoen.

Als je ex-partner de kinderalimentatie structureel niet of niet op tijd betaalt, kun jij je tot het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO) richten. Het LBIO helpt bij bemiddeling en later eventueel bij incassomaatregelen. Dat kan alleen als er door de rechter vastgestelde afspraken liggen en er minstens één maand en maximaal zes maanden betalingsachterstand is.

Op de website van Het Juridisch Loket vind je precies wat je rechten en plichten zijn rondom kinderalimentatie.

Wat gebeurt er met de kinderalimentatie bij een nieuwe partner?

De kinderalimentatie kan in hoogte veranderen als één van de ouders een nieuwe partner krijgt. Zolang je kind deel uitmaakt van het gezin van de ouder en diens nieuwe partner is ook de nieuwe partner namelijk onderhoudsplichtig en dus financieel verantwoordelijk. De onderhoudsplicht loopt af als de relatie (wettelijk) ontbonden wordt, tenzij de stiefouder ook het ouderlijk gezag heeft gekregen.

Afhankelijk van de gewijzigde financiële situatie kan het maandelijks bedrag wijzigingen. De kinderalimentatie wordt alleen aangepast bij grote veranderingen.