Rechtsvormen: welke rechtsvorm kies je voor jouw bedrijf?

Wat is een rechtsvorm?

Een rechtsvorm is de juridische vorm die je kiest bij de start van je bedrijf. De keuze voor een rechtsvorm heeft onder andere invloed op je persoonlijke aansprakelijkheid, hoe je belasting betaalt en hoe je eventuele aandelen verdeelt. Switchen van rechtsvorm is mogelijk, maar kost wel tijd en geld. Het is daarom slim om je bij de start van je bedrijf te verdiepen in de verschillende rechtsvormen.

Rechtsvorm met en zonder rechtspersoonlijkheid

Rechtsvormen kunnen onderverdeeld worden in 2 categorieën: zonder en met rechtspersoonlijkheid.

Eenmanszaak

De meeste startende ondernemers kiezen voor de eenmanszaak. Zoals de naam al doet vermoeden kent deze rechtsvorm 1 eigenaar. Die is persoonlijk verantwoordelijk voor de belastingen over de winst en de schulden van het bedrijf. Er kunnen bij een eenmanszaak wel meerdere medewerkers in dienst zijn.  

Tip: besteed je administratie uit

Als je het leuk vindt, kun je zelf je administratie en belastingaangifte doen. Focus jij je liever op het ondernemen zelf? Besteed dan je administratie en aangifte uit aan een boekhouder of accountant.

Lees meer over het gemak van de boekhoudkoppeling

Vennootschap onder firma (vof)

Als je samen met andere ondernemers een bedrijf wilt beginnen, kun je een vennootschap onder firma (vof) oprichten. De mede-eigenaren zijn de vennoten. Iedere vennoot is privé aansprakelijk voor eventuele schulden van de hele vof. De winst verdeel je onderling.

Commanditaire vennootschap (cv)

Een commanditaire vennootschap (cv) lijkt veel op een vof. Het verschil zit hem in de rol van de vennoten. Bij een vof heeft iedere vennoot gedeelde verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Bij een cv zijn er beherende en stille vennoten.

• Stille vennoot: wordt ook wel de commanditaire vennoot genoemd. Deze is alleen
  financieel betrokken en blijft verder op de achtergrond.
• Beherende vennoot: heeft de dagelijkse leiding in de onderneming en is aansprakelijk.

Tip: leg afspraken schriftelijk vast

Schrijf afspraken over verantwoordelijkheden, bevoegdheden en de winstverdeling op in een vennootschapscontract. Zo’n contract is niet verplicht, maar je voorkomt wel onnodig gedoe als er later misschien iets misgaat.

Maatschap

Bij een maatschap zijn –net als bij een vof– verschillende ondernemers betrokken. Het verschil is dat bij een maatschap de partners (‘maten’) hetzelfde beroep uitoefenen onder een gemeenschappelijke naam. Deze rechtsvorm komt veel voor in de medische en juridische wereld. Tandartsen, fysiotherapeuten en advocaten bundelen vaak hun krachten in een maatschap.
Een maatschap is een gelijkwaardige samenwerking. Iedere beslissing moet dus ook gezamenlijk gemaakt worden en elke ondernemer betaalt inkomstenbelasting over zijn winst.

Maatschapscontract

Er zijn geen formele eisen voor een maatschap. Wel is het slim om afspraken op te nemen in een maatschapscontract. Hierin staat bijvoorbeeld wie de maten zijn, wat ze inbrengen, en hoe ze de winst en bevoegdheden verdelen.

Besloten vennootschap (bv)

Je kunt in je eentje of samen met anderen een besloten vennootschap (bv) oprichten.
Een bv moet een jaarrekening opstellen en deponeren bij de KVK.

Aandeelhouders

Het kapitaal van de bv is verdeeld in aandelen, die in bezit zijn van de aandeelhouders. In de algemene vergadering van aandeelhouders nemen zij beslissingen over het bedrijf. In een aandeelhoudersovereenkomst kunnen afspraken tussen aandeelhouders opgenomen worden. Bijvoorbeeld over vanaf welk boekjaar er winst uitgekeerd wordt of dat de winst juist ten goede komt van de vennootschap. Een advocaat of notaris kan helpen een goede aandeelhoudersovereenkomst op te stellen.

Bestuurders

De dagelijkse leiding is in handen van het bestuur, dat soms ook onder toezicht staat van een raad van commissarissen. Bestuurders zijn in principe niet aansprakelijk met hun privévermogen voor eventuele schulden. Bij kleine bv’s kan het zijn dat er maar 1 bestuurder is. Deze is vaak ook de enige aandeelhouder. De bestuurder is dan directeur en grootaandeelhouder (dga).

Wat is er ‘besloten’ aan een bv?

De aandelen in een bv zijn ‘besloten’. Dit betekent dat er een vaste groep personen aandeelhouder is. De aandelen staan op naam en er is een notaris nodig om de aandelen over te dragen of te verkopen.

Naamloze vennootschap

Bij een naamloze vennootschap (nv) is het kapitaal ook verdeeld in aandelen. Het verschil met een bv is dat de aandelen van een nv niet op naam staan en vrij verhandeld mogen worden. Bijvoorbeeld op de beurs. Een nv moet een jaarrekening opstellen en deponeren bij de KVK.

Aandeelhouders

Het kapitaal van een nv is verdeeld in aandelen. De hoogste macht ligt bij de aandeelhouders. Zij hebben het recht om beslissingen te nemen over het bedrijf. Zij kunnen het bestuur benoemen en ontslaan.

Bestuurders

De dagelijkse leiding is in handen van het bestuur, dat meestal onder toezicht staat van een raad van commissarissen. Bestuurders zijn in principe niet aansprakelijk met hun privévermogen voor eventuele schulden.

Coöperatie

Binnen een coöperatie kun je als individuele ondernemer toch profiteren van de voordelen van een groep. In de praktijk wordt een coöperatie vaak opgericht door ondernemers die samen voordeliger inkopen of de kosten voor marketing delen. De winst wordt verdeeld op basis van het werk dat een lid voor de coöperatie heeft uitgevoerd. De leden maken hier zelf afspraken over.

Vereniging

Een vereniging wordt vaak opgericht om een gezamenlijk doel te realiseren. Denk aan een buurtzaam initiatief of een sportactiviteit. Een vereniging bestaat uit minimaal 2 leden, die gezamenlijk besluiten nemen tijdens de ledenvergadering. De leden benoemen het bestuur.

Er zijn 2 soorten verenigingen:

1. Een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid. De vereniging heeft dezelfde rechten en plichten als een burger. Ze kan bijvoorbeeld een huis kopen, geld lenen en een erfenis ontvangen. Wil je met jouw vereniging subsidie ontvangen? Dan moet je vaak een vereniging zijn met volledige rechtsbevoegdheid.
2. Een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid. Naast de vereniging zijn ook de bestuurders privé aansprakelijk. Een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid richt je op zonder tussenkomst van de notaris.

Stichting

Een stichting streeft een bepaald maatschappelijk, sociaal of ideëel doel na. Je kunt een stichting alleen of samen met anderen oprichten. Een stichting heeft geen leden, dus er is geen ledenvergadering nodig om belangrijke beslissingen te nemen. Een stichting heeft wel altijd een bestuur dat de stichting beheert.

Winst niet als doel

Een vereniging of stichting heeft geen doel om winst te maken. Toch mág het wel. Je moet de winst dan gebruiken voor de maatschappelijke activiteiten van de vereniging of besteden aan het doel van de stichting. De winst onder de leden van een vereniging verdelen, is niet toegestaan.

Klopt je rechtsvorm nog?

Als er veel in je bedrijf verandert, kan het slim zijn om je rechtsvorm nog eens tegen het licht te houden. Bijvoorbeeld als je onderneming in de afgelopen jaren is gegroeid. Een fiscalist of accountant kan je daarbij helpen.

In gesprek met jouw zakelijke adviseur

De juiste rechtsvorm kiezen is niet altijd makkelijk. Daarom is het verstandig om hulp in te schakelen van bijvoorbeeld een fiscalist, accountant, of notaris. Onze zelfstandige adviseurs kunnen je verder helpen of in contact brengen.

Maak een afspraak